Việc sửa đổi Luật Quốc tịch lần này là bước đi quan trọng để “cởi trói” về mặt pháp lý. Ảnh minh họa

Đề xuất sửa đổi quy định về điều kiện được nhập quốc tịch Việt Nam

Bộ Tư pháp vừa công bố hồ sơ dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam. Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung nội dung của 17/44 điều. Trong đó có nội dung sửa đổi, bổ sung quy định về trở lại quốc tịch Việt Nam.

Theo đó, tất cả các trường hợp đã mất quốc tịch Việt Nam có đơn xin trở lại quốc tịch Việt Nam thì có thể được xét trở lại quốc tịch Việt Nam. Tên của Điều này được sửa đổi thành "Điều kiện được trở lại quốc tịch Việt Nam" bảo đảm phù hợp với nội dung.

Ngoài ra lần này cũng sửa đổi, bổ sung khoản 5 Điều 23 theo hướng bỏ quy định "Người được trở lại quốc tịch Việt Nam phải thôi quốc tịch nước ngoài" và trường hợp đặc biệt được giữ quốc tịch nước ngoài. Theo đó, giao Chính phủ quy định các trường hợp xin trở lại quốc tịch Việt Nam đồng thời giữ quốc tịch nước ngoài chỉ cần đáp ứng hai điều kiện: Thứ nhất, việc xin giữ quốc tịch nước ngoài của người đó khi trở lại quốc tịch Việt Nam là phù hợp với pháp luật của nước ngoài đó.

Thứ hai, không sử dụng quốc tịch nước ngoài để gây phương hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức và cá nhân; xâm hại an ninh, lợi ích quốc gia, trật tự, an toàn xã hội của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Theo Bộ Tư pháp, vì "nới lỏng" quy định cho nhập/trở lại quốc tịch Việt Nam đồng thời giữ quốc tịch nước ngoài nên dự thảo Luật bổ sung quy định: "Công dân Việt Nam đồng thời có quốc tịch nước ngoài khi thực hiện các quyền ứng cử, tuyển dụng vào các chức danh, làm việc trong tổ chức bộ máy Nhà nước, tổ chức chính trị xã hội, tham gia lực lượng vũ trang của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam phải thôi quốc tịch nước ngoài và phải thường trú tại Việt Nam. Trường hợp pháp luật có liên quan khác với quy định này thì áp dụng quy định tại Luật này". Việc này nhằm bảo đảm chủ quyền, an ninh chính trị, lợi ích quốc gia cũng như tính trung thành và trách nhiệm của công dân đối với Nhà nước Việt Nam.

Ngoài ra, Bộ Tư pháp đề xuất Bộ Công an xác minh nhân thân đối với tất cả các hồ sơ xin nhập/xin trở lại quốc tịch Việt Nam được tiếp nhận tại cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài bảo đảm vấn đề an ninh chính trị.

Kỳ vọng tạo môi trường thuận lợi để kiều bào về nước đầu tư, kinh doanh

Lý giải cho đề xuất này, cơ quan soạn thảo cho biết sự thay đổi chính sách quốc tịch của nhiều quốc gia trên thế giới, cho phép công dân mang hai quốc tịch, đã thúc đẩy nhiều người Việt Nam từng thôi quốc tịch để nhập tịch nước ngoài bày tỏ mong muốn được trở lại quốc tịch Việt Nam. Nguyện vọng này cũng được đại diện nhiều cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài đề đạt lên lãnh đạo Đảng và Nhà nước.

Tính đến tháng 3/2025, Chủ tịch nước đã quyết định cho trở lại quốc tịch Việt Nam đối với 311 trường hợp và cho nhập quốc tịch Việt Nam đối với 7.014 trường hợp. Trong đó, có 60 trường hợp được nhập quốc tịch Việt Nam đồng thời giữ quốc tịch nước ngoài, với phần lớn là những người có công lao đặc biệt đóng góp cho đất nước.

Tuy nhiên, Bộ Tư pháp nhận thấy các quy định hiện hành vẫn còn một số rào cản, chưa thực sự tạo điều kiện thuận lợi cho cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. Nguyện vọng chung của nhiều kiều bào là được có quốc tịch Việt Nam mà vẫn có thể giữ quốc tịch nước ngoài.

Vì vậy, cơ quan soạn thảo đánh giá việc "nới lỏng" chính sách cho nhập và trở lại quốc tịch Việt Nam là một bước đi quan trọng để tiếp tục thể chế hóa chủ trương, chính sách của Đảng đối với người Việt Nam ở nước ngoài. Điều này được kỳ vọng sẽ tạo ra môi trường thuận lợi hơn nữa để kiều bào và người nước ngoài về nước đầu tư, sản xuất, kinh doanh, đồng thời thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Mới đây, tại buổi làm việc với Cục Hành chính tư pháp về Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc nhấn mạnh, dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam hiện tập trung nghiên cứu 3 nội dung chính cần được bám sát chặt chẽ trong quá trình xây dựng và hoàn thiện.

Thứ nhất, mở rộng đối tượng được phép trở lại quốc tịch Việt Nam, đặc biệt là những trường hợp đã từng mất quốc tịch, bao gồm cả người lớn và trẻ em. 

Thứ hai, đơn giản hóa thủ tục hành chính liên quan đến việc trở lại quốc tịch nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân. 

Thứ ba, rà soát và đánh giá các quy định pháp luật liên quan đến quyền và nghĩa vụ của người trở lại quốc tịch Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh cá nhân đó vẫn được giữ quốc tịch nước ngoài.

Về nội dung mở rộng đối tượng, Thứ trưởng cho biết dự thảo Luật đang xem xét khả năng cho phép trẻ em có cha hoặc mẹ có quốc tịch Việt Nam được nhập quốc tịch Việt Nam trong trường hợp quốc tịch nước ngoài của trẻ vẫn được giữ, với điều kiện quốc gia còn lại cho phép song tịch với các thủ tục đơn giản hơn trước.

Thứ trưởng cũng nhấn mạnh rằng, trong bối cảnh đất nước ngày càng hội nhập sâu rộng, nhu cầu của kiều bào được trở về gắn bó với quê hương ngày càng lớn. Nhiều trường hợp dù mang dòng máu Việt nhưng do không có quốc tịch, họ không thể thực hiện đầy đủ quyền và nghĩa vụ đối với đất nước.

"Việc sửa đổi Luật lần này là bước đi quan trọng để "cởi trói" về mặt pháp lý, mở ra cơ hội thu hút nguồn lực quý báu từ cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài (bao gồm tri thức, công nghệ, tài chính và nhân lực chất lượng cao…) đóng góp vào sự phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới", Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc nhấn mạnh.

Bên cạnh những mặt tích cực, Thứ trưởng cũng thẳng thắn nhìn nhận một số thách thức có thể phát sinh như vấn đề an ninh, xung đột pháp lý hay tranh chấp tài sản liên quan đến những người mang nhiều quốc tịch.

Thứ trưởng khẳng định các rủi ro này đều đã và đang xảy ra, do đó, có thể kiểm soát những rủi ro này thông qua việc xây dựng các cơ chế "xin-cho" chặt chẽ, minh bạch, xét duyệt trên cơ sở các điều kiện cụ thể, rõ ràng theo từng trường hợp cụ thể, bảo đảm vừa mở rộng cơ hội, vừa giữ vững kỷ cương pháp luật và lợi ích quốc gia.

Theo Chinhphu.vn