Sau Khởi nghĩa Thanh La (thuộc xã Minh Thanh, huyện Sơn Dương) ngày 10/3/1945 - Cuộc khởi nghĩa giành chính quyền đầu tiên ở vùng núi Việt Bắc và cũng là cuộc khởi nghĩa giành chính quyền sớm nhất cả nước, đã mở đầu cho hàng loạt các địa phương khác trong tỉnh và khu vực Việt Bắc đứng lên giành chính quyền. Tân Trào, Sơn Dương, Tuyên Quang trở thành Thủ đô Khu giải phóng, trung tâm lãnh đạo Cách mạng Tháng Tám của cả nước.

Với đầy đủ các yếu tố: “thiên thời, địa lợi, nhân hòa”, ngày 16/81945, tại Đình Tân Trào, Quốc dân Đại hội được tiến hành, thông qua Lệnh Tổng khởi nghĩa của Tổng bộ Việt Minh và 10 chính sách lớn của Việt Minh, thông qua Quốc kỳ, Quốc ca, thành lập “Ủy ban dân tộc giải phóng Việt Nam” tức Chính phủ lâm thời do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch. Sự kiện Quốc dân Đại hội Tân Trào - tiền thân của Quốc hội Việt Nam được triệu tập đã đưa những quyết định mang tính sống còn của dân tộc. Trong thời điểm lịch sử đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi thư kêu gọi đồng bào cả nước: “Giờ quyết định của vận mệnh dân tộc ta đã đến. Toàn quốc đồng bào hãy đứng dậy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta. Nhiều dân tộc bị áp bức trên thế giới đang ganh nhau tiến bước giành quyền độc lập. Chúng ta không thể chậm trễ. Tiến lên! Tiến lên! Dưới lá cờ Việt Minh, đồng bào hãy dũng cảm tiến lên!”. Ngay sau khi Lệnh Tổng khởi nghĩa được phát đi, tỉnh Tuyên Quang đã nhanh chóng tổ chức khởi nghĩa và là địa phương được giải phóng sớm nhất trong cả nước vào ngày 17/8/1945.

Cách mạng Tháng Tám là một trong những trang sử vẻ vang nhất, chói lọi nhất trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc. 74 năm đã trôi qua, song giá trị và ý nghĩa lịch sử trọng đại của Cách mạng Tháng Tám luôn là niềm tự hào, nhắc nhở mỗi người dân Việt Nam về ý nghĩa của độc lập, dân chủ. Trải qua các thời kỳ lịch sử, Tuyên Quang luôn giữ một vị trí trọng yếu trong sự phát triển chung của đất nước, có những đóng góp to lớn vào lịch sử đấu tranh giành độc lập tự do cho dân tộc./.

Hà Trang – Lý Dũng