21 trung tâm tài chính quốc tế lớn nhất toàn cầu đóng vai trò là "xương sống" của thị trường vốn trong nhiều thập kỷ qua. New York, London, Tokyo… những cái tên quen thuộc đang dẫn dắt nền tài chính toàn cầu. Những trung tâm mới nổi như Hongkong (Trung Quốc), Singapore cũng đang vươn lên với nhiều thế mạnh riêng trở thành một trung tâm tài chính quốc tế, Việt Nam sẽ có cơ hội kết nối với khu vực và thế giới; thu hút thêm nhiều nguồn lực mới, từ đó nâng cao vị thế dân tộc.

Tiếp tục đợt 2, kỳ họp thứ 9, chiều 12/6, các đại biểu Quốc hội tiếp tục thảo luận về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam. Các đại biểu đều tán thành việc cần thiết thành lập trung tâm tài chính tại Việt Nam vào thời điểm này.

Hơn 476 tỷ USD là quy mô tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Việt Nam năm 2024, xếp hạng 34 thế giới. Việt Nam đang đặt mục tiêu tăng trưởng ít nhất 8% trong năm nay, phấn đấu đạt mức 2 con số trong những năm tới. Nếu thành lập được trung tâm tài chính, thì đây chính là kênh huy động vốn, nhất là vốn trung dài hạn cho nền kinh tế, trong bối cảnh, chúng ta rất cần những nguồn vốn cho phát triển hạ tầng và đưa nền kinh tế bứt tốc.

Với lợi thế múi giờ khác biệt với 21 trung tâm tài chính lớn nhất toàn cầu, gắn với vị trí chiến lược, Việt Nam có nhiều lợi thế đặc biệt để thu hút dòng vốn nhàn rỗi trong thời gian nghỉ giao dịch từ các trung tâm khác.

Ông Tạ Văn Hạ - Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Nam cho hay: "Tăng trưởng kinh tế thời gian qua mặc dù rất khó khăn, thế giới và khu vực có nhiều ảnh hưởng, nhưng Việt Nam mình vẫn giữ được tăng trưởng, vẫn là điểm sáng trong khu vực và trên thế giới".

Đứng trước yêu cầu cần một nguồn vốn lớn để đầu tư, đặc biệt là cho các dự án trọng điểm như đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, chúng ta cần một trung tâm tài chính quốc tế. Ngoài ra, với kim ngạch xuất nhập khẩu gần 800 tỷ USD, mô hình này có thể gợi mở nhiều dịch vụ tài chính có liên quan.

Ông Trần Hoàng Ngân - Đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh cho biết: "Việt Nam chúng ta có nhiều thế mạnh về nông nghiệp, nhiều mặt hàng hiện nay về nông sản đứng đầu thế giới, nhưng giá cả không phải do chúng ta quyết định. Nếu như chúng ta có thị trường này, chúng ta lập ra một số sàn giao dịch hàng hoá, thì tôi nghĩ nó sẽ góp phần giúp sản phẩm nông nghiệp của chúng ta có vị thế, làm chủ giá cả trên thị trường quốc tế".

Với quyết tâm thực hiện cao, dự thảo Nghị quyết của Quốc hội đưa ra lộ trình cụ thể: Trong năm nay, thành lập trung tâm tài chính quốc tế. Phấn đấu đến năm 2035, vào nhóm 75 trung tâm tài chính hàng đầu thế giới, đến năm 2045 vươn lên nhóm 20.

Không chồng chéo khi hình thành 2 cơ sở của trung tâm tài chính

Năm 2024, Nhật Bản đưa ra chính sách xây dựng 4 thành phố khác trở thành trung tâm tài chính.

Thời gian qua, các chuyên gia quốc tế cũng chia sẻ, hiện nay các trung tâm tài chính quốc tế mới đang phát triển hệ sinh thái đa trung tâm với các thành phố khác nhau, mỗi nơi đảm nhiệm vai trò chuyên biệt. Ví dụ tại Nhật Bản, Tokyo là thủ đô tài chính, nhưng năm 2024, Nhật Bản cũng đưa ra chính sách xây dựng 4 thành phố khác trở thành trung tâm tài chính.

Ở Đức, Frankfurt là thị trường vốn truyền thống, trong khi Berlin là nơi thử nghiệm các công nghệ mới như fintech. Trong trao đổi của Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trong chiều 12/6, Bộ trưởng cũng lấy ví dụ của Trung Quốc với mô hình tương tự: Thượng Hải là thị trường vốn, Thâm Quyến là nơi ứng dụng công nghệ. Với Việt Nam, khi thành lập 2 cơ sở của trung tâm tài chính, cũng cần phân định rõ ràng.

Ông Nguyễn Văn Thắng - Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết: "TP Hồ Chí Minh sẽ phát triển thị trường vốn, phát triển hệ thống ngân hàng, sản phẩm thị trường tiền tệ, phát triển cơ chế thử nghiệm sandbox về fintech, đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực tài chính. Thành lập các sàn giao dịch chuyên biệt, nền tảng giao dịch mới, phát triển thị trường hàng hoá, xây dựng sàn giao dịch hàng hoá, hàng hóa phái sinh, phát triển các dịch vụ chuỗi cung ứng khu vực, trung tâm logistics, vận tải cảng biển".

Tại Đà Nẵng sẽ phát triển tài chính xanh, tài chính thương mại phục vụ doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, các hoạt động thương mại xuyên biên giới, gắn với khu thương mại tự do, thử nghiệm có kiểm soát các mô hình mới như tài sản số, tiền số, phát triển các startup cung cấp các giải pháp tài chính phục vụ tiêu dùng, du lịch, thương mại và logistics, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết thêm.

Hoàn thiện cơ chế giải quyết tranh chấp tại trung tâm tài chính

Nếu Nghị quyết của Quốc hội được thông qua với nhiều cơ chế đột phá về thể chế, chính sách ưu đãi thì sẽ là tiền đề để Việt Nam thu hút dòng vốn lớn từ thị trường quốc tế.

Nhóm vấn đề thứ 3 được các đại biểu quan tâm là cơ chế giải quyết tranh chấp tại trung tâm tài chính. Các cơ chế này phải có tính nhất quán, tạo nên cho nhà đầu tư khả năng dự đoán trước. Đây là yếu tố quan trọng nhất để một nhà đầu tư bỏ vốn vào một thị trường.

Một trong số 4 cơ quan của mô hình trung tâm tài chính tại Việt Nam là Cơ quan giải quyết tranh chấp, bao gồm trung tâm trọng tài quốc tế thuộc trung tâm tài chính và tòa án chuyên biệt. Các đại biểu đã đóng góp nhiều ý kiến để hoàn thiện cơ cấu này.

Các đại biểu đánh giá cao việc Dự thảo Nghị quyết quy định: đối với giao dịch có ít nhất một bên tham gia là thành viên của trung tâm tài chính, thì các bên được thỏa thuận, lựa chọn áp dụng pháp luật nước ngoài. Đây là điểm đột phá để giúp cơ chế giải quyết tranh chấp của Việt Nam tiệm cận thế giới.

Ông Hoàng Văn Cường - Đại biểu Quốc hội TP Hà Nội cho ý kiến: "Áp dụng một hệ thống pháp luật điều chỉnh riêng các quan hệ cho khu vực về trung tâm tài chính mà không áp dụng những quy định chung của quốc gia. Như trung tâm tài chính Dubaii, Các Tiểu vương quốc Ả rập áp dụng Luật Hồi giáo, nhưng tại trung tâm tài chính này lại áp dụng thông luật".

Các đại biểu kiến nghị, không nên thành lập trung tâm trọng tài quốc tế thuộc trung tâm tài chính để đảm bảo niềm tin của nhà đầu tư quốc tế.

Ông Lê Xuân Thân - Đại biểu Quốc hội tỉnh Khánh Hòa nêu ý kiến: "Trong Dự thảo có quy định trung tâm trọng tài sẽ thành lập theo Luật Trọng tài thương mại, nhưng theo luật này, đây là cơ quan ngoài nhà nước, là một tổ chức phi chính phủ để giải quyết tranh chấp thì nó là độc lập, hoàn toàn không phụ thuộc vào ai, chứ nếu lại thuộc trung tâm tài chính quốc tế thì thiếu tính khách quan".

Một điểm đột phá của Dự thảo Nghị quyết là cho phép thành viên của trung tâm tài chính từ bỏ quyền yêu cầu tòa án xem xét lại quyết định của trọng tài thương mại. Nghĩa là, khi các bên tham gia tranh chấp từ bỏ quyền này, thì tòa án không có quyền để xem xét lại quyết định của trọng tài. Đây là một thực tiễn tốt của quốc tế. Tuy nhiên, dự thảo lại chỉ áp dụng cho trung tâm trọng tài quốc tế tại Việt Nam.

Ông Phan Đức Hiếu - Đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Bình cho rằng: "Quan trọng nhất là ông trọng tài phải đủ uy tín, năng lực, chuyên môn. Trung tâm trọng tài thương mại ở trung tâm tài chính quốc tế chưa hẳn luôn luôn tốt. Mình đã ưu đãi thì không nên giới hạn là ông ta lựa chọn trung tâm trọng tài nào".

Các đại biểu cũng kiến nghị, ngoài các thiết chế giải quyết tranh chấp là tòa án và trọng tài, thì nên bổ sung thêm thiết chế hòa giải thương mại tại trung tâm tài chính.

Một trung tâm tài chính không phải được xây dựng nên chỉ bằng những cao ốc hay đại lộ hào nhoáng. Trung tâm tài chính được quyết định bằng sự hoàn thiện bên trong và uy tín của hệ thống pháp luật. Nếu Nghị quyết của Quốc hội được thông qua với nhiều cơ chế đột phá về thể chế, chính sách ưu đãi thì sẽ là tiền đề để Việt Nam thu hút dòng vốn lớn từ thị trường quốc tế.

Theo VTV.VN