Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan chủ trì hội nghị - Ảnh: VGP/HM

1 người mắc bệnh có thể lây cho 12-18 người khác 

Chiều 15/3, Bộ Y tế tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc về phòng, chống bệnh sởi. Ông Hoàng Minh Đức, Cục trưởng Cục Phòng bệnh, Bộ Y tế cho biết, từ đầu năm 2025 đến nay, cả nước ghi nhận 38.807 ca nghi sởi trên cả nước, trong đó có 3.447 ca dương tính với sởi tại 61 tỉnh, thành phố; 5 ca tử vong liên quan đến sởi.

Trong đó, khu vực miền Nam ghi nhận số ca cao nhất (57%), miền Trung chiếm 19,2%, miền Bắc (15,1%), Tây Nguyên (8,7%).

Một số tỉnh, thành phố có số mắc xu hướng tăng cao gồm: Cao Bằng (582 ca), Nghệ An (737 ca), Quảng Nam (499 ca), Đà Nẵng (2043 ca), Khánh Hòa (1661 ca), Đắk Lắk (621 ca), Gia Lai (1879 ca), Kon Tum (624 ca), Đồng Tháp (1202 ca), An Giang (1046 ca), Lâm Đồng (476 ca).

Các tỉnh, thành phố có số mắc cao nhưng bắt đầu chững lại gồm: Lào Cai (1180 ca), Hà Giang (6.017 ca), Hà Tĩnh (547 ca), Bình Thuận (1208 ca), Bạc Liêu (1167 ca), TP. Hồ Chí Minh (3321 ca), Bình Dương (2085 ca), Đồng Nai (4099 ca), Tây Ninh (668 ca), Cà Mau (1995 ca).

Theo lãnh đạo Cục Phòng bệnh, số ca sốt phát ban nghi sởi phân bố ở các nhóm tuổi, trong đó chủ yếu là trẻ từ 9 tháng tuổi đến dưới 15 tuổi với 72,7%; tỷ lệ trẻ dưới 9 tháng tuổi là 15,3% (6 tháng tuổi là 5,4% và từ 6 tháng tuổi đến dưới 9 tháng tuổi là 9,9%.) - đây là nhóm chưa đến độ tuổi tiêm chủng. Số mắc là trẻ nam cao hơn so với trẻ nữ với lần lượt khoảng 55,7% và 44,3%.

Ông Hoàng Minh Đức nhấn mạnh, bệnh sởi lây truyền rất nhanh qua đường hô hấp, 90% người chưa có miễn dịch sẽ bị mắc bệnh nếu tiếp xúc gần với bệnh nhân sởi. Trung bình 1 người mắc bệnh có thể lây cho 12-18 người khác. 

Ông Hoàng Minh Đức, Cục trưởng Cục Phòng bệnh, Bộ Y tế phát biểu tại hội nghị - Ảnh: VGP/HM

Bệnh chỉ không lây truyền khi miễn dịch cộng đồng đạt 95% 

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan nhận định, trước diễn biến phức tạp, khó lường của tình hình dịch bệnh truyền nhiễm, đặc biệt là bệnh sởi trong thời gian hiện nay, mặc dù Bộ Y tế đã chỉ đạo các địa phương triển khai quyết liệt các biệt pháp phòng chống bệnh sởi từ cuối năm 2024, tuy nhiên tình hình bệnh sởi vẫn ở mức cao và có nguy cơ tiếp tục gia tăng.

Trên thế giới, năm 2024, tổ chức Y tế thế giới (WHO) cảnh báo việc gia tăng số ca mắc bệnh sởi và nguy cơ bùng phát dịch sởi tại nhiều khu vực trên toàn thế giới. Trong 5 năm qua, dịch sởi đã bùng phát ở 103 quốc gia, nguyên nhân chính là do tỷ lệ tiêm vaccine thấp (80% hoặc ít hơn).

Theo lãnh đạo Cục Phòng bệnh, Bộ Y tế, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm tai giữa, viêm phổi, tiêu chảy, khô loét giác mạc mắt, thậm chí có thể viêm não dễ dẫn đến tử vong. Bệnh đặc biệt nghiêm trọng ở trẻ nhỏ, trẻ suy dinh dưỡng. 

Đặc biệt, bệnh sởi chỉ có thể cắt đứt sự lây truyền khi miễn dịch trong cộng đồng đạt ít nhất 95%.

Lãnh đạo Bộ Y tế cho biết, từ đầu năm 2025, Bộ Y tế đã ban hành kế hoạch phòng, chống bệnh truyền nhiễm và kế hoạch triển khai chiến dịch tiêm chủng vaccine phòng, chống dịch sởi.

Các địa phương họp trực tuyến - Ảnh: VGP/HM

Vẫn còn bộ phận người dân 'Anti vaccine'

Tuy nhiên, theo ông Hoàng Minh Đức cho biết, tỷ lệ tiêm chủng vaccine phòng bệnh sởi trên cả nước còn thấp, miễn dịch trong cộng đồng không đạt mức để có thể ngăn ngừa dịch bệnh. Có những tỉnh, tỷ lệ tiêm chủng ở các bệnh truyền nhiễm có vaccine phòng bệnh chỉ có 40%, trong đó tỷ lệ tiêm vaccine cũng thấp. Đặc biệt, sau đại dịch COVID-19, có một bộ phận người dân "Anti vaccine", không đưa trẻ đi tiêm vaccine phòng bệnh.

Thậm chí có người dân cho rằng, tiêm vaccine hay không tiêm cho trẻ cũng như nhau. Ngoài ra, còn có nhóm ở vùng sâu, vùng xa khả năng tiếp cận tiêm vaccine còn khó, tỷ lệ phụ nữ sinh con tại nhà ở vùng xa cũng khó tiếp cận việc tiêm vaccine cho trẻ. Đây là những lý do khiến tỷ lệ tiêm vaccine phòng bệnh truyền nhiễm, trong đó có bệnh sởi tại một số địa phương còn thấp.

Theo quy định, Bộ Y tế là đơn vị được giao nhiệm vụ mua và chủ động bàn giao vaccine trong Chương trình tiêm chủng quốc gia tới các địa phương. Việc rà soát đối tượng tiêm, mua sắm sinh phẩm vật tư đi kèm hoạt động tiêm chủng là do địa phương chủ động và mua sắm. Tuy nhiên, có địa phương ban hành kế hoạch chậm nên việc triển khai tiêm vaccine cho trẻ cũng còn chậm so với dự kiến.

Hiện tại, Kon Tum mới triển khai chiến dịch tiêm vaccine sởi cho trẻ. 10 địa phương khác trên cả nước triển khai tiêm còn chậm như: Đắc Nông, Nghệ An, Thanh Hoá, Bến Tre, Bình Phước...

Ngoài ra, các trường hợp chưa được tiêm chủng hoặc tiêm chủng chưa đầy đủ tích luỹ qua nhiều năm cũng tạo khoảng trống miễn dịch làm giảm khả năng bảo vệ trước nguy cơ lây lan. Bên cạnh đó, việc ghi nhận các trường hợp mắc bệnh khi chưa đến độ tuổi tiêm chủng (khoảng hơn 20% trẻ dưới 9 tháng tuổi) làm tăng thêm nguy cơ lây lan dịch bệnh.

Ông Cao Việt Tùng, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương cũng cho biết, từ đầu năm đến nay, Bệnh viện ghi nhận hơn 1000 ca mắc sởi, trong đó có số ca mắc chưa tiêm chủng chiếm hơn 50%.

Tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan yêu cầu, các địa phương cần theo dõi sát diễn biến dịch bệnh và báo cáo ngay tình hình. Bên cạnh đó, cần huy động sự vào cuộc của các cấp, các ngành chứ không chỉ có ngành y tế; đồng thời chuẩn bị sẵn cơ sở vật chất, trang thiết bị, vật tư y tế, nhất là các vùng có nguy cơ cao để xử lý ngay dịch bệnh.

Theo Chinhphu.vn